De huidige productie en consumptie van voedsel heeft een grote invloed op het milieu en op onze gezondheid. Daarom is het nodig om ons eetpatroon te verduurzamen, bijvoorbeeld door meer plantaardig te eten en minder vlees. Zet jij je als professional hiervoor in? Deze website geeft handvatten en overzicht van interventies die jij kan inzetten. Bijvoorbeeld op thema’s Meer plantaardig, minder dierlijk of Voedselverspilling.
Bijdrage aan eiwittransitie
Loket Duurzaam Eten is een initiatief van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en geeft invulling aan het klimaatakkoord. De interventies zijn samengesteld door verschillende organisaties en kunnen bijdragen aan de zogeheten eiwittransitie (meer plantaardig eten en minder dierlijk). Het doel van het ministerie van LNV is om in 2030 een verdeling te bereiken van 50% dierlijk eiwit en 50% plantaardig eiwit. Een aantal jaar geleden was dat nog 61% om 39%). De eiwittransitie kan onder meer bijdragen aan het beperken van klimaatverandering, het verbeteren van de biodiversiteit, en het verminderen van ziekten. Op Kernspelers Duurzaam Eten vind je een overzicht van alle betrokken partijen die een rol hebben bij de verandering naar een duurzaam voedselpatroon.
Definitie duurzaam eten
Een duurzaam voedingspatroon houdt rekening met verschillende aspecten. De meest gangbare definitie komt van de voedsel- en landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties. Concreet betekent dit minder dierlijke voedingsmiddelen, zoals vlees, vis, kaas en zuivel en meer plantaardig voedsel zoals (volkoren) graanproducten, peulvruchten, groenten, fruit en noten en zaden. Maar ook het verminderen van voedselverspilling, niet meer eten dan nodig, en het beperken van snacks, snoep, frisdrank en alcohol is goed voor het milieu én draagt bij aan de gezondheid. Een voedingspatroon met veel plantaardig voedsel beschermt tegen overgewicht en ziekten zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker.
Hoe duurzaam eten?
Naast het veranderen van het eetpatroon, is ook een duurzamer voedselsysteem nodig. Dat is op twee manieren te bereiken. Bij de productie kunnen processen verduurzaamd worden en verliezen in de keten kunnen verminderd en beter worden benut. Daarnaast kunnen consumenten worden aangemoedigd om gezonder en duurzamer te eten waarbij ook minder voedsel wordt verspild. De interventies van het Loket Duurzaam Eten kunnen hierbij helpen. Professionals kunnen ook zelf gemakkelijk een interventie toevoegen.
- Veel van ons eetgedrag is gewoontegedrag: het vindt routinematig plaats, zonder veel bewuste afwegingen. Het begrijpen van eetgedrag kan helpen in het ontwikkelen van maatregelen om dit gedrag te veranderen. Voor meer informatie over eetgedrag en de interactie met de voedselomgeving, zie de themapagina Voedselomgeving op de GIDS Gezonde Leefomgeving.
- Hoe kun je de consument helpen om duurzamer te eten? Het Voedingscentrum heeft zevenstappen opgesteld om de consument hierbij te helpen.
- In de afgelopen jaren zijn we in Nederland meer plantaardige producten zoals groente, fruit, ongezouten noten en peulvruchten gaan eten, en juist minder rood en bewerkt vlees. Maar nog altijd eet het merendeel van de Nederlanders niet volgens de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. Zie voor meer informatie de Voedselconsumptiepeiling van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).
- Welke voedingsmiddelen zijn in Nederland de belangrijkste oorzaak van de uitstoot van broeikasgassen, landgebruik, verzuring en vermesting van zoet – en zoutwater? En wat zijn de belangrijkste bronnen voor watergebruik? Lees op Wat eet Nederland meer over de milieubelasting van voedingsmiddelen.
- FAO and WHO. Sustainable healthy diets - Guiding principles. Rome; 2019.
- van Dooren C, Brink, L., Seves, M., & Wetzel, L. Duurzamer eten - Factsheet. Den Haag: Voedingscentrum; 2022.
- Ministerie van LNV. Nota Duurzaam voedsel - Naar een duurzame consumptie en productie van ons voedsel. Den Haag; 2009.
- van Lieshout L, & Knüppe, J. Voedselverspilling bij consumenten thuis in Nederland in 2022 - Rapport.(PDF) Den Haag: Voedingscentrum; 2023.
- Groenenberg I, & Seves, M. Gezond én duurzaam? De dilemma’s van nu en later: Voedingscentrum; 2022
- RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Vellinga R, van Bakel, M., de Valk, E., & Temme, E. Wat eten we in Nederland (2012-2016): De verhouding dierlijk en plantaardig voedsel, eiwitten en milieubelasting. 2023.
- RIVM. Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018: Een gezond vooruitzicht - Synthese. Bilthoven; 2018.
- Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag; 2015.
- RIVM. Impactvolle Determinanten: Ongezonde voeding. Bilthoven; 2021.